پارچه بافی سنتی یکی از مهمترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است، به طوری که تنها صنعت دستی این استان است که نامزد دریافت مهراصالت ازسازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور شد. رشته حوله بافی که دراصطلاح محلی به آن (تُو بافی و یا تون بافی)اطلاق می گردد از قدیمی ترین صنایع دستی جنوب خراسان می باشد. بر اساس مستندات تاریخی،از معروفیت دستبافته ها و پارچه های پنبه ای و ابریشمی تولید شده در ایالت قهستان قدیم در قرون اولیه اسلامی فراوان یاد شده است.
بافت حوله های سنتی در خراسان
جنوبی ، امروزه نیز همانند گذشته با دستگاههای سنتی دو یا چهار وردی و ابزار کار
ساده، صورت می گیرد .با کمک این دستگاه ایجاد دهنه، پود گذاری( با تنوع رنگی
نامحدود) و دَفتین زدن با حرکات منظم دست و پا، باعث تولید انواع پارچه بر اساس
نوع ماده اولیه میشود.
از
انواع نقوش به کار رفته در حوله بافی میتوان به: کُلو ، گِنتی ، چَپَر بافت ،
جِناغی و ساده اشاره کرد.تولیدات مختلف حوله بافی شامل : انواع حوله دست و صورت و حمام،
سفره نان، صافی، دستمال ،چادرشب ،شال سر، لُنگی و ... می باشد. تولید حوله در
بسیاری ازشهرستانهای خراسان جنوبی از جمله، خوسف، نهبندان، درمیان ،سرایان ،
قاینات درحال حاضررواج داشته و شهرستان بیرجند بالاخص روستای خراشاد از اصلی ترین
مراکزتولید حوله در استان به شمار می آید. این پارچه با وسیله ای به شکل زیر بافته می شود:
در این بخش توضیح مختصری در مورد مراحل بافت پارچه سنتی داده خواهد شد: